Kuşadası İlçesinin en güzel bölgelerinden olan Güzelçamlı mahallesindeki sahilin bitişiğindeki Kocagöl’ü önünden geçmeyen bilmez. Geçen de unutamaz. Gerçekten doğa harikası ve mutlaka korunması gereken bir tabiat güzelliği.

Herkesin gözünün üzerinde olduğu, müteahhitlerin villa otel yapmak istediği, Özelleştirme İdaresinin kenarındaki parselleri özel imar vererek satmaya çalıştığı, Büyük Şehir Belediyesinin yat limanı yapmaya çalıştığı, çevrecilerin koruma amaçlı Sulak Alan olarak ilan ettirmeye çalıştığı, balık üreticilerinin Balık Çiftliği yapmaya çalıştığı, kimilerinin hayvan otlattığı, kimilerinin çöplerini kimilerininse gizlice fosseptiğini dökecek yer olarak gördüğü, Tarım ve Orman Bakanlığının önce su ürünleri üretim izni verdiği daha sonra bundan vazgeçerek su ürünleri avlanma sahası olarak tespit ettiği ve ıslah edilmesi için kiraya verdiği, şarapçıların veya biracıların önünde şarap içtiği ve şişelerini içine attığı, fırsatçı oltacıların göle yumurtlamak için kanaldan geçen karnında yavru taşıyan balıkları kıstırarak avladığı, çocuğunun çişi gelen annelerin babaların çocuğuna şuraya işeyiver dediği, komşu sitelerin inşaat malzemelerini depoladığı, telefon operatörlerinin para kazanmak için izinsiz verici direk diktiği, eskiden kiracısı olan kişilerin oradaki binaları yazlık olarak kullandığı, kimilerinin orada bekçilik yaparak ekmeğini yediği, kimilerinin bir sürü para dökerek korumaya çalıştığı, Afrika’dan gelen kuşların konaklama yaptığı, yerel kuşların yuva yaptığı, sahibi çok ama sahipsiz olan bir yer KOCAGÖL.

Umarız Özel Sektör, STK’lar, Belediyeler ve Kamu iş birliği ile sahip çıkılır ve Kocagöl kurtarılır.

TARİHSEL GELİŞİM:

Kocagöl, 1955 -1958 yıllarında geçen kadastro sonrasında yapılan ölçüm ile 130.750 M2 lik göl ve bataklık alan iken Su ürünleri avlak mahalli olarak tescil edilmiştir. 20.11.1979 ve 30.03 1981 tarihli Davutlar belediyesi tarafından hazırlanan 1/1000’lik imar planında ise Su ürünleri istihsal sahası olarak belirlenmiş ve bu şekliyle planlara işlenmiştir. 1990 lı yıllardan bu yana da su ürünleri üretimine yönelik olarak Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Projeli Yetiştiricilik yapılmak üzere izin verilmiş ve İl Özel İdaresi tarafından 2016 Yılı Sonuna Kadar kiralanmaya devam edilmiştir. Balık üretim Kapasitesinin artmasıyla birlikte yoğun yemleme ve sazlıkların kaldırılması neticesinde gölün su kalitesi düşmüş, kirlilik artmış ve denizden aşırı su basılması neticesinde yoğun sediment taşınımı nedeniyle gölde sedimantasyon (tortu) oluşmuş ve derinliği ortalama 2 m olan göl sığlaşarak ortalama 50 cm ye düşmüştür.

Bu meyanda Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü söz konusu yetiştiricilik alanının “Kocagöl Lagününün yapısının tahrip olduğunu, talep edilen yetiştiricilik faaliyetinin bu tahribatı arttıracağı, komisyonca ölçülen ve üniversite raporunda belirtilen bazı su kalite parametreleri yönünden lagünün yetiştiricilik için uygun olmadığı, lagünde sadece avcılık faaliyetine devam edilmesi ve lagünün doğal haline döndürülmesine yönelik tedbirler alınması gerektiğini bildirmiştir.

ALT YAPIDAKİ YETERSİZLİK

Geçmiş dönemlerde çevredeki yoğun yapılaşma ve altyapı yetersizliğiyle başlayan çevre kirliliği ve en önemlisi gölün su sirkülasyonunu sağlayan çıkışın kapatılması, gölde ki canlı yaşamını olumsuz etkilemiş, bu duruma geçmişteki işletmeler yetersiz kalmış, yaşanan bu kirlilik süreci söz konusu sahayı yok olma aşamasına getirmiştir. 

Kocagöl Lagününün ıslah edilmesi, verimliliğinin arttırılması ve sürdürülebilir kullanımının temin edilmesi için; neler yapılması gerektiği konusunda Bakanlık ve Üniversiteler tarafından çeşitli incelemeler yapılarak birtakım raporlar hazırlanmıştır.

Göl içerisinden ve denizden anlık su örneklemesi yapılmış, derinlik ölçülmüştür. Göl içerisinden ve denizden su örnekleri alınmış ve ADÜ Ziraat Fakültesi Su Ürünleri Bölümü laboratuvarlarında incelenmiştir.

DERİNLİK GİDEREK AZALIYOR

Lagün içerisinde yapılan ölçümlerde gölün en derin yeri 90 cm olarak güney batı bölgesinde ölçülmüştür. Lagün içerisinde ortalama derinliği 50 cm olduğu görülmüştür. Lagün içerisinde deniz bağlantısından uzaklaştıkça başta oksijen olmak üzere birçok su parametresinin önemli derecede azaldığı tespit edilmiştir.

Aydın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Kocagöl ün kurtulması için; Su ürünleri Yetiştiriciliği Yatırımlarında İhtiyaç Duyulan Su ve Su Alanları ile Deniz ve İç Sulardaki Su Ürünleri İstihsal Hakkının Kiraya Verilmesi Hakkındaki Yönetmelik ve 2003/46 Nolu Su Ürünleri Üretim Yerlerinin Kiraya Verilmesine Dair Tebliğ hükümleri doğrultusunda "Kocagöl Lagününün ıslah edilmesi, verimliliğinin arttırılması ve sürdürülebilir kullanımının temin edilmesi amacıyla projeye dayalı olarak uzun süreli kiraya verileceğine dair" 25.03.2016 tarihli yerel gazetede duyuru yapmıştır. Bu şekilde isteklilerin proje özetlerini hazırlayarak ön izin başvurusu yapabilmelerinin önü açılmıştır.

DÖRT YILLIK PROJE MÜCADELESİ

Ön İzin alan şirket gerekli kurumlardan izin almak için 4 yıl boyunca uğraşmış Çevre Şehircilik Bakanlığı Lagünü Denize bağlayan kanalın imar planlarına işlenmesi şartı getirmiş, 18 ayrı resmi kurumdan izinler alınarak kanalın imar planlarına işlenmesi sağlanmıştır.

Şirket ön izin aldıktan sonra yaklaşık 5 yıl süre ile Kocagölün bekçiliğini yapmıştır. Sebebi ise tescil harici olan bu alanın kenar kısmında kalan sahalar her ne kadar İmar planlarında yeşil alan/Park alanı olarak gözükse de mülkiyeti Hazine adına kayıtlı olduğu için hiçbir kurum tarafından sahiplenilmediği için sahanın korunması gerektiğinden işgalleri önlemiş, gölün kirlenmesini engellemeye çalışmış, ayrıca denize bağlantı kanalını açık tutmak suretiyle gölün su kalitesini iyi durumda tutmayı başarmıştır. Bunun yanında göle kanalizasyon hatlarını gizlice bağlayan yazlık sitelerin önüne geçilmeye çalışılmış, fosseptik taşıyan vidanjörlerin göle kanalizasyon atıklarını dökmesinin önüne geçmeye çalışmıştır.

Sık sık vatandaşların şikayetlerine maruz kalınmış, kanalı açınca sanki gölden denize pislik akacakmış deniz kirlenecek gibi sanılmış (ki bunu şikâyet edenler göle gizlice lağım kanalı bağlayanlardır). Kanal kapalı kalınca balıklar ölmeye başlamış, daha sonra belediye vs kurumlar devreye girerek valilik emri ile kanalın açık kalması gerektiği resmi yazıyla dile getirilmiştir. Göle lağım deşarj edilen kanalların ağzı betonla kapatılınca bunu yapanların evlerini lağım suları basmış, bir çoğu da utanmadan gizli lağım borularımızı kapatıyorlar diye bu rezilliğini şikayete konu etmiştir.

TRAJİKOMİK BİR ŞİKAYET TRAFİĞİ

Kanal sürekli açıldığı için kanal kenarında kum dağları oluşmuş, vatandaşlar kum dağları manzarayı kesiyor diye kaldırılmasını istemiş, Büyükşehir Belediyesi kumu taşımaya başlayınca da başka grup vatandaş denizin kumuna nasıl taşırsınız diye şikâyet etmiş, Kuşadası Belediyesi zabıtası gelerek Belediye Park Bahçeler müdürlüğü araçlarına tutanak tutmak zorunda kalmıştır. Benzer trajik komik olaylar bölgede sıkça yaşanmaktadır. Bölgede yaşayan insanlar gelende eğitim seviyesi yüksek insanlardır. Bu nedenle şikâyet mekanizmasını iyi kullanmaktadırlar. Bir şekilde yörede yaşayan vatandaşlara, yoldan geçen vatandaşlara doğru bilginin verilmesi gerekmektedir.

Alınması Gereken Tedbirler:

İŞTE KURTULUŞ REÇETESİ

Gölün kanalının sürekli açık kalmasını ve su sirkülasyonunu sağlamak amacıyla kanal düzenlemesi, kanal ağzına da yüzer dalgakıran yapılmalıdır. Kanal kenarında birikmiş olan kumların gene deniz kenarında uygun yerlere taşınması.

Gölün güney kısmında bulunan yağmur kanallarının ıslah edilerek göle karışmasının engellenmesi, kanallara gizlice yapılan fosseptik bağlantılarının engellenmesi, ASKİ tarafından yağmur sularının ayrı bir kanalla denize deşarjının sağlanması.

Gölün kenarında bulunan boş alanlara hatta gölün içerisine evsel atıklar ve inşaat atıklarının dökülmesinin engellenmesi ve dökenlere Belediye tarafından ağır cezalar uygulanması.

Gölün derinleştirilmesi ve yüzey alanının genişletilmesiyle su miktarının (hacminin) arttırılması.

Gölü hem temizleyen hem de su canlıları ve kuşlar için üreme ortamı oluşturan sazlıkların planlı bir şekilde korunması.

Gölün kenarındaki Karasal Alanların rekreatif amaçlı düzenlenerek vatandaşın hizmetine açılabilecek şekilde planlanması. Olta balıkçılığına izin verilmesi. Kuş gözlem noktalarının oluşturulması. Vatandaşların ihtiyaçlarını karşılamak üzere WC vs sosyal alanların kurulması. Araç park alanları ve küçük çaplı büfelerin kurulması.

Üreme amaçlı Lagüne giriş çıkış yapan balıklara üreme hakkını tanımak adına, avlanılmasının önüne geçilmesi için kanalda ve etrafında avcılığın yasaklanması.

Evsel atıkların engellenmesi ya da çöp toplama sistemlerinin kurulması.