Gıda fiyatlarındaki artış nasıl biter? Kooperatif çözüm mü, sorun mu?
Geçtiğimiz Ekim ayında çeşitli ulusal gazetelerde çıkan haberlere göre; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan evinin yakınında bulunan "Tarım Kredi Kooperatifi Marketi”nden alışveriş yaparken marketi çok beğenmiş ve piyasadaki fiyatları dengelemek etmek adına Türkiye genelinde 500 metrekareden büyük 1000 tane market yapılması talimatını vermiştir. Burada niyet çok iyi. Vatandaşa ucuz, kaliteli ve sağlıklı ürün temin etmek. Ancak fiyatları dengelemekte çözüm olur mu bilemiyorum… Bunu zaman gösterecek.
Tarım Kredi Kooperatifleri Tarım ve Orman Bakanlığının Kontrolünde ve çiftçiye destek amaçlı kurulmuş bir kuruluştur. Tarım Kredi Kooperatifleri kendisinin ürettiği ve çiftçinin üretim aşamasında en önemli gider kalemi olan gübreye zam üstüne zam yapıp, bizzat gıda fiyatlarının artmasına sebep olurken, Asıl işi olmadığı halde marketçiliğe soyunmasıyla gıda fiyatlarının düşeceğine vatandaşın inanmasını beklemek çok zor bir ihtimaldir herhalde.
Hükumetin Genel Müdürünü Atadığı, Hazineden Görev Zararlarını, Faiz İndirimlerini Karşıladığı, Holding Yapısında İştirakleri Olan Bir Kuruluş. Türkiye'nin En Büyük Gübre Fabrikalarından Gübretaş’ta Tarım Kredi Kooperatiflerinin. Temmuz 2018'de, Gübretaş'ın Ürettiği Üre Gübresinin 50 Kg'lık Çuvalı 75 TL, Dap Gübresinin 50 Kg'lık Çuvalı 110 Tl. İdi. Market Açarak Gıda Fiyatlarını Düşürme Projesini Uygulamaya Koydukları Günümüzde İse, Gübretaş'ın 50 Kg'lık Üre Gübresi 386 TL, Dap Gübresi İse 522 TL civarında. Güncel fiyatları tam olarak takip edemiyorum, tekrar artmış ta olabilir. Son günlerde yaşanan döviz kurlarındaki dengesizlik nedeniyle satışlar durmuş ta olabilir.
3 Yılda Gübretaş Üre'yi yüzde 514, Dap'ı yüzde 474 Artırmış. TÜİK Yıllık Bazda Ortalama Enflasyon Rakamları, 2019 Yılı yüzde 15,18, 2020 Yılı yüzde 12, 28, 2021 Yılı Eylül Ayı İtibariyle Yıllık yüzde 9,58
Şimdi sormak lazım, TÜİK'e göre ortalıkta hiperenflasyon yokken, üç yılda sizin yönetiminizdeki tarım kredi ve onun iştiraki olan Gübretaş'ın gübre fiyatlarını 5 kat artırırken neredeydiniz? İşin trajikomik tarafı, üretici girdi maliyetlerini hiperenflasyona doğru kırbaçlayan tarım kredi kooperatifi ve onun bağlı olduğu bakanlığın yöneticileri, tarım kredi kooperatiflerine market açtırarak gıda enflasyonunu önleme görevi veriyor.
Problemin kaynağı olanlar, alakası olmayan işlere girerek vatandaş nezdinde zaman kazanmaya çalışıyor. Tarım Kredi’ye 20 bin dekar sera kurdurup, domates fiyatlarını dahiyane bir şekilde düşüreceğiniz projenizi de unutmuş değiliz. Sera AŞ'yi kurup, genel müdür, yönetim kurulu üyeleri atayıp, iki yıldır yüksek maaş ve huzur hakları ödediğiniz halde ortalıkta ne sera var ne domates fiyatı düşmüş. Salkım domates ‘in kg. Fiyatı 14,90 TL. Sonra vurun gariban çiftçiye, vurun esnafa, pazarcıya... Daha işçilik, mazot, ambalaj, nakliye, paralı yol ve köprü ücretlerinin gıda fiyatlarına etkisinden bahsetmedik.
Türk tarımı acemi mangasının elinde inim inim inlerken, gıda enflasyonu merkezli ekonomik sorunlarla millet tenceremi nasıl kaynatacağım, kışı nasıl geçireceğim diye kara kara düşünüyor. Bu millet, iş bilenlerin elinde üç ayda yeni tarım politikasını yürürlüğe koyar, altı ayda sistem çalışmaya başlar, üç yılın sonunda da meyvelerini alır.
Yine bu millet, kendisine biçilen kefenini nasıl yırtıp attıysa, ithalat odaklı tarım uygulamalarını da yırtıp atacak, üretime yönelecektir.
Saygılarımla.
Hasan GöçmenYazarımızın Diğer Yazıları
Hasan Göçmen, 1967 Konya-Doğanhisar doğumlu olup, İlk Orta öğrenimini Doğanhisar’da, Lise öğrenimini Konya Veteriner Sağlık Lisesinde, Üniversite eğitimini...