Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı’nın Bugünü ve Sürdürebilirliliği Çalıştayı Kuşadası Le Blue otelde gerçekleştirildi. Çalıştaya, kamu kurumları, Aydın, Kuşadası, Söke, Didim ve Nazilli’den STK’ların temsilcileri katıldı.

Çalıştayda; Süleyman Demirel Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Öğr. Üyesi Prof. Dr. Atila Gül; Doğa Koruma ve Milli Parkların Güncel Durumu ve Sorunları, Kırıkkale Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü Öğrt. Üyesi Prof. Dr. Öner Demirel; Milli Parklarda Planlama Çalışmaları UDGP ve Alt Planları, Karabük Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Öğrt. Üyesi Doç. Dr. Ufuk Coşgun; Milli Parkların Yöre Halkına Sosyo-Ekonomik Faydaları, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Öğrt. Üyesi Doç. Dr. Tendü Hilal Göktuğ;  Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı’nda Mevcut Baskılar ve tehditler-Milli Parklarda Yönetişim ve Katılımcılık, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Öğrt. Üyesi Ebru Ersoy Milli Parkların Ekosistem Hizmetleri ve Ekolojik Bütünlüğü, EKODOSD derneği Başkanı Bahattin Sürücü Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı’nın Doğal ve Kültürel Kaynak Değerleri-Sınırlarının Karasal ve Denizel Genişletme Çalışmaları konularında birer sunum gerçekleştirdi.

Adnan Menderes Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü öğrencileri; Milli Parkta genç katılımcılık konusunda önerilerini sundular.

Çalıştay kapsamında sunum yapan bilim insanları tarafından hazırlanan; Milli Parkın Yönetim Performansının değerlendirmesine ilişkin anket formları katılımcılar tarafından değerlendirildi.

Moderatörler eşliğinde tüm katılımcıların eşlik ettiği anket çalışmaları; Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı Özelinde İyi Yönetim için Prensiplerin ve Performans Çıktılarının Paydaşlarca Değerlendirilmesine yönelik ve Mevcut Baskı ve Tehditlerin Analiz Edilmesi ve Katılımcı Stratejik Eylem Planlarının Hazırlanmasına yönelik yapıldı.

ÖNCELİKLİ EYLEM PLANLARI

Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı Stratejik Eylem Planı Önerileri kapsamında öncelikli eylem planlarıyla ilgili sonuç bildirgesi açıklandı.

• Bu çalıştay sonuç bildirgesinin katılımcılarla ve basın mensupları ile birlikte bütün topluluğa bildirecek bir etkinlik yapılması. Sonrasında bu Çalıştayın Kitaba dönüştürülmesi, bastırılması ve e-book olarak yayımlanması.

• UDGP’ye aykırı olduğu tespit edilen uygulamalara yönelik başlatılan yasal sürecin takip edilmesi.

• Paydaşlarla birlikte hareket edilmesi ve kontrol mekanizmasının oluşturulması

• Dilek Yarımadasının güneydoğu tarafında kalan devlet arazilerinin de milli parka katılarak park sınırlarının genişletilmesi, Büyük Menderes Deltası çevresinde kurulması düşünülen balık/karides/midye çiftlikleri ile deltanın kirletilmesinin önüne geçebilmek için alan sınırlarının büyütülmesi çalışmalarında mutlaka deltanın denizel alanının da büyütülmesi

• Orman yangınlarına karşı Yangın Ekibinin ve Yangın Eylem Alt Programının ve kriz masasının oluşturulması.

• GAP analizi ile eğitime ihtiyaç duyulan konuların belirlenmesi ve bir eğitim programının oluşturulması.

• Milli park ile ilgili yapılmış tüm bilimsel çalışmaların toplanıp bir veri tabanı oluşturulması.

• Milli parkın doğal ve kültürel kaynak değerlerini tanıtan bir belgeselin hazırlanması.

A. Yönetim ve Yönetişim Odaklı Stratejik Eylemler

• Katılımcı, Etkin ve Aktif Yönetişim Organizasyonu oluşturulmalıdır.

• Karar verme ve uygulama süreci için Danışma Kurulu (isim değişebilir)

oluşturulmalı (Öneri: -kişilik: Alan Yöneticisi (-), STK temsilcisi (-) , Akademisyen (-), Kent Konseyi temsilcisi (-), Belediye Meclisi(-), Muhtarlıklar (-), Baro Temsilcisi (-) Danışma kurulunun sekretaryasını da Kent Konseyi üstlenecektir.

Danışma kurulunun oluşturulması için bir yönergenin oluşturulması gerekmektedir.

Objektif bir kurulun oluşturulması gerekmektedir.

• Parkın 3 yılda bir Performans Değerlendirmesi yapılmalıdır. Danışma kurulu dışında başka bir birim tarafından değerlendirme yapılmalıdır. Ara

Değerlendirmeler de yılda 1 yapılmalıdır. Denetleme kurulu için tarafsız ve objektif olan gönüllülerden bir havuz oluşturulmalıdır. Bu kurula 1-2 yıl süre ile görev verilebilir.

• Orada hizmet sunan kamu hariçleri hariç tüm araçların parkın dışına konulmak suretiyle toplu ve elektrikli ulaşım araçları ile parkın içine erişilebilirlik sağlanmalıdır. Belediyelerin mutlaka alan dışında çok katlı otopark projelendirmesi gerekiyor. Ayrıca otoparktan milli parka bir ring sistemi uygulanabilir.

• Park yönetimi tarafından yıllık eğitim ve etkinlik programları oluşturarak ilgili paydaşlarla işbirliğine gidilmelidir.

• UDGP’ye aykırı olduğu tespit edilen uygulamalara yönelik başlatılan yasal sürecin takip edilmesi

B. Sosyo- Ekonomik Odaklı Stratejik Eylemler

• Yöre insanlarına gelir elde etme seçenekleri artırılmalıdır (Yerel el sanatları, pansiyonculuk vb.)

• Alanda doğa/çevre korumaya yönelik eğitsel faaliyetler yapılmalıdır. (Yöre

Insanlarına organik tarım özendirilmeli ve Agroforestry sistemleri özendirilmelidir).

• Korunan alan fiili kullanım haritaları çıkarılarak; alan üzerindeki yararlanıcıların rolleri ortaya konulmalıdır. Alanın gerçek/kadimden buyana kullanıcılarının yararlanma düzeyleri ile elde edilen gelirden pay alma düzeyleri belirlenmelidir.

• Korunan alanlardan elde edilen gelirin bölüşümünde yöre halkının sistemin

Içerisine dahil edilmesi gerekmektedir. Bu amaçla da korunan alanlardan elde edilecek gelirlerin yöreye yaygınlaştırılması amacıyla mekanizmalara yer verilmelidir. Danışma Kurulu (isim değişebilir) gibi.

• Korunan alanlardan etkilenen ilgi gruplarının yapılacak eylem planında bu

alanlardan elde edilecek gelirlerin belirlenmesi ve sağlanmasında etkin rol

almalarını olanak verecek istihdam modelleri geliştirilmelidir.

C. Rekreasyon/Turizm ve Ziyaretçi Yönetimi Odaklı Stratejik Eylemler

• MP turizm ve rekreasyon amaçlı kullanım kaynak değerlerine zarar verilmeden sınırlı düzeyde düşünülmelidir. Bunun için;

• Ziyaretçi Yönetim Planı yapılmalıdır (Ziyaretçi Taşıma Kapasitesi belirlenmeli, ziyaretçi yönetim stratejileri belirlenmelidir.)

• Koruma ve kullanma dengesi’ yerine «koruma ve korumaya uyumlu kullanım» öngörülmelidir

• Ziyaretçilere alan ve kullanımlar ile ilgili bilgilendirme düzenli olarak yapılmalı

• Daha önceleri uygulanan saat uygulaması devam ettirilmeli, gece kullanımlara açılmamalıdır.

• İzleme çalışmalarının düzenli olarak yapılması, rotaların ve koyların kendi

içerisinde alternatifli olarak kullanımına izin verilmesi/dinlendirilmesi. Gerektiği dönemlerde ise milli park, doğanın kendisini toparlaması için haftada en az bir gün kapatılmalıdır.

• Piknik alanı talepleri ve baskıları MP alanı dışında çözülmelidir.

• Alanda mangal yakma izni verilmemelidir.

• Belirli parkurlar belirlenerek oralarda da ziyaretçiler trekking, fotoğrafçılık vb. rekreasyonel faaliyetlere teşvik edilmeli. Yöre insanlarından sertifikalandırılmış doğaseverlerin eşliğinde bu faaliyetlerin yapılması, sistemin geliştirilmesi ve görünürlüğün sağlanması

• Milli park kıyılarındaki gezi teknelerinin yüksek sesli müzik yapmaları ve aynı zamanda buradaki işletmelerin ve etki alanındaki işletmelerin düğün ve canlı müzik yayınlamalarının kontrol altına alınmalıdır.

D. Tanıtım Odaklı Stratejik Eylemler

• Parkın ulusal ve uluslararası platformlarda doğru yönde (doğaya etkisi en az rekreasyonel faaliyetlerin) koruma odaklı tanıtılmalıdır. (Park için koruma odaklı yarışmalar ve festivaller düzenlenmeli, parkın WEB sayfası, sosyal medya vb. sanal ortamlar ile görünürlüğü artırılmalı, parkın kimlik değerlerine yönelik ürün tasarımı, üretimi ve satışı teşvik edilmelidir. Ayrıca parkın kaynak değerlerine yönelik yazılı ve görsel materyaller hazırlanmalıdır. Tanıtım şarkı, öykü vb. yollarla daha somut biçimde ele alınmalı.)

• Ulusal ve Uluslararası ölçekte ünlü kişiler, yayın organları, turizm firmaları, yazar ve editörler davet edilmeli ve ortak çalışmalar yürütülmelidir.

E. Ekosistem Hizmetlerine Yönelik Stratejik Eylemler

• MP Kaynak değerinin Korunması ve sürdürülebilirliği temel amaç olmalıdır.

• Korunacak hedef türlerin (Akdeniz foku, Alageyik, Tepeli Pelikan, Saz Kedisi vb.) ve özel yaşam alanlarının (B. Menderes Deltası) korunması ve geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılması ExSitu ile desteklenmelidir.

• Endemik, tehlike altındaki türler ve hassas alanlar belirlenmeli ve geliştirmeye yönelik eylemler öngörülmelidir.

• Parkın ekosistem hizmetlerinin kamuoyu ile paylaşılması

• Milli parkın sınırının dışında milli parkın etkilenme zonunun içinde olan alanlarda baskı ve tehditlerin belirlenmesi ve izlenmesi. (balık/karides/midye çiftlikleri)

• Milli park etki alanlarından olumsuz yönde etkilenebilmektedir. Millî park sınırlarının genişletilmesi çalışmalarının biran önce yapılması gerekmektedir. Milli park ekosistem ile bütünlük içeren ve milli park ile benzer nitelik gösteren alanların da milli park sınırları içerisine alınmasına yönelik çalışmaların sonuçlandırılması gerekmektedir.

F.Yasal ve Koruma Politikaları Odaklı Stratejik Eylemler

• Parkın UDGP kararları mekânsal düzenlemeleri de içerecek biçimde koruma ve kullanıma yönelik politikalar oluşturulması.

• Uluslararası sertifika (Pan Parks Sertifikası vb.) alınması için gerekli girişimlerde bulunulması

• Orman yangınlarına karşı Yangın Ekibinin ve Yangın Eylem Alt Programının ve kriz masasının oluşturulması.

• Korumaya aykırı eylem ve faaliyetler için gerekli yaptırımlar tanımlanmalıdır.

G. Altyapı ve Üstyapı, Tasarım ve Uygulama Odaklı Stratejik Eylemler

• Parkın doğal ve kültürel envanterinin bütüncül olarak güncellenmesi ve CBS ortamında saklanması