Girit Türklerini Adayı terk etmeye mecbur bırakan tezgah nasıl işledi?

Girit Türklerini Adayı terk etmeye mecbur bırakan tezgah nasıl işledi? Girit Türklerini Adayı terk etmeye mecbur bırakan tezgah nasıl işledi?

Avrupa’nın gündeme getirmekten korktuğu bir konudur Girit tarihi. Egenin en büyük adasını Osmanlının elinden almak için oynanan 6-7 Eylül 1898’de yaşanan Kandiya olayları ve bu oyunu kurbanları tarihin tozlu sayfaları içinde unutulmaya mahkum edilmiştir. Bu olaylar sonucunda Girit’in Osmanlının elinden alınması, Ada’da yaşayan Türkler’in evlerini-yurtlarını terk etmek zorunda kalması sıradan bir göç hareketi gibi anlatılır.

Giritliler Federasyonu Başkanı Yunus Çengel, o kara dönemi anlatan bir yazı kaleme aldı. O yazı ile beraber, anlattığı olayları belgeleyen fotoğrafları paylaştı. İşte Yunus Çengelin Girit Tarihine ışık tutan, karanlıkta kalan bir insanlık dramını gözler önüne seren o yazısı:

“6 Eylül'de meydana gelen Kandiya olayları sonucunda 12 Giritli Türk'ün idamına karar verildi. Mahkumlar, hem yargılanma aşamasında hem de ardından infaz edilmeyi İngiliz savaş gemisi HMS Isis'te bekledi.

7 kişilik ilk grup 18 Ekim 1898'de asıldı, infazlar 6 Eylül'de kayıplara uğrayan 1/Yayla Hafif Piyade taburu adamları tarafından gerçekleştirildi.

İngiliz sivilleri öldürmekten hüküm giyen üç Giritli Türk 7 Kasım infaz edildi.

İki Giritli Türk daha Giritli sivilleri öldürmekten Uluslararası Mahkeme tarafından ölüme mahkum edildi. 23 Kasım'da Hanya'da kurşuna dizilerek infazları gerçekleşti. Bu infaz aslında bir mesajdı. 4 büyük güç İngiltere, Fransa, İtalya ve Rusya devletlerine ait 300 asker tarafından kuşatıldılar. Dört devletin 3 askeri önde 2 askeri geri de (yedekte) esirleri vurmak için seçildi. Kaider İsmanaki ve Halil Araf Halilaki, ateş edeceklere sırtları dönük ve dizlerine üzerine duracak şekilde yerlerini aldılar ve komutanın kılıcı düştü. (Girit'te barış getirmeye gelenlerin mesaj çok açık değil miydi, Giritli Türkler sizlerin etrafınızı sardık, Girit'te kalırsanız kaçacak yeriniz yok, sizleri koruyacak Osmanlı askerleri de yok, ansızın, hiç beklemediğiniz anda sizleri yok ederiz. Terk edin, canınızı kurtarın.)

Girit halkını birine düşman edenler planlarının son perdesini oynuyorlardı. Kandiya olaylarını organize edenler, mahkeme kurup birde cezalandırıcı rolünü oynuyorlardı. (Tıpkı günümüzde olduğu gibi) Tabii ceza sadece mahkeme kararı ile bitmiyordu. On binlerce Giritli Türk'ün sevgili Giritlerinden istemeyerek olsa ayrılmaları sebebi Kandiya olayları oluyordu. Bu olaylar sonucunda Osmanlı Askeri adadan ayrılmak zorunda kalıyor bunun üzerine can güvenlikleri olmadığını düşünen Giritli Türkler de adadan ayrılmaya başlayacaktı Sözde Giritli Türklerin adadan ayrılmaması için can güvenlikleri için gerekli güvenceyi verenler, ayrılmak isteyenleri kendi gemileri ile Girit'ten taşıyacaklardı.”


  • post

Yorum Yazın